Twilight (Alacakaranlık) kitap serisini duymuşsunuzdur. 2005’ten beri 4 cildi yayınlanan fantastik roman serisi, tam 38 dile çevrildi ve 100 milyondan fazla sattı. Hikaye, Amerika’nın Washington eyaletinde, Forks isimli ufak bir kasabada geçmekte ve bir vampire aşık olan genç bir kızın fantastik yaşamı hakkında. Toplam nüfusu sadece 3.200 kişi olan Forks, yılda nüfusunun 20 katından fazla turist ağırlıyor. Aslında kerestecilikten başka bir şeyi olmayan bu ufacık kasabanın başarı öyküsünden öğrenebileceğimiz altı ders var.
Forks, Twilight sevdalılarının gözünde tam bir Mekke. Kitapların ve filmlerin başarısı düşünülürse Forks’un popülerliğinde şaşırılacak bir şey yok. Her durumda meraklı okurlar dünyanın dört bir yanından Forks’a gideceklerdir. Asıl ilginç olan gelen turistlerin ufacık kasabada geçirdiği sürenin uzunluğu. Örneğin, üç günlük turlar sayesinde hikayedeki tüm kilit noktaları gezebiliyor, o anları tekrar yaşayabiliyorsunuz. Yanlış okumadınız 3.200 kişilik bir orman kasabasında üç tam günlük turlar! Ders 1: Eğer turistlerin iyi zaman geçirmesini sağlıyorsanız, şehrinizin küçüklüğü bir dezavantaj değil. Ders 2: Eğer ziyaretçilere bir değer sunmuyor, onları meşgul edemiyorsanız, o zaman da şehrinizin büyüklüğü bir şey ifade etmiyor.
Ders 3: Zamanlama, her şeydir: Elbette zamanla daha popüler bir roman çıkacak, Twilight sevdası dinecek ve Forks’a gelen turist sayısı azalacak. Kasabayı yönetenler vaktin nakit olduğunun farkında. Bu yüzden zaman kaybetmeden eskiden “Dünya’nın tomruk başkenti” olarak bilinen Forks kasabasını “Twilight ülkesi” şeklinde yeniden konumlandırmışlar. Kasabalılar yeni konumlandırmayı çok çabuk benimsemiş. Otel ve lokantaların vampir odaklı markayı desteklemesi normal. Ama kasabanın hastanesinde vampirler için bir park yeri ayrıldığını gördüğünüzde markanın ne kadar benimsendiğini daha iyi anlıyorsunuz. Ders 4: Birlikten kuvvet doğar. Markaya herkes inandığında başarı da kendiliğinden geliyor. İlk filmden önce yılda 10.000 kişinin ziyaret ettiği kasabaya geçen yıl 73.000 kişi gelmiş. Otellerden lokantalara herkesin cebi doluyor. Ders 5: Şehirlerin markalaşması aslında sosyo-ekonomik bir kalkınma projesidir.
Edebiyat turizmi yeni bir konsept değil. Özellikle İngiltere ve İrlanda bu konuda çok başarılı iki ülke. Asırlık eserlerin geçtiği Dublin, Edinburg ve Londra hala edebiyat sevdalısı turistleri kendine çekiyor. Peki biz ne yapabiliriz?
2010 yılında New York Times’ın en çok satan kitaplar listesinde 16. sırada Homeros’un Odesa’sı vardı. 2004 yılında Amazon.com’un dünya genelinde en çok sattığı 1 ve 2 numaralı şiir kitapları İlyada ve Odesa’ydı. Yani 3.000 yıllık eser, günümüzde hala popüler. Özellikle Odesa’nın bir bölümü Ege bölgesinde geçiyor. Peki bundan ne kadar yararlanıyoruz? Ne yazık ki Truva’ya yapılan tahta attan başka akla bir şey gelmiyor. Her ne kadar tarihçiler Homeros’un romanlarının geçtiği mekanların hangi ülkede olduğunu tartışıyor olsa da, kendisinin İzmir’de yaşadığını biliyoruz ve Foça açıklarındaki Siren kayalıkları gibi bilimsel dayanağımız var. O zaman neden bu şansı değerlendirmiyoruz?
Ülkemize gelen turistlerin İstanbul, Antalya ve Kapadokya’ya odaklandığı ve herşey dahilcilerin para harcamadığı ortada. İzmir’e gelen yabancı turistler ise genelde ya kurvaziyer ile geliyor, ya da Efes’e geçerken şöyle bir uğruyor, şehre pek para bırakmıyor. Ancak Forks kasabası gibi edebiyat temalı, adım adım Odesa turları yaratabiliriz. Bunun için yabancı dil bilen, son derece eğitimli ve Homeros’un eserlerini çalışmış rehberler yetiştiririz. Turist gruplarını ucuz otellerde ağırlamak yerine lüks butik otellerde konaklatabiliriz. Odesa paketlerini, mavi tur ile birleştirebiliriz. Böylece turistlere ülkelerine geri döndüklerinde arkadaşları ile paylaşabilecekleri değerli deneyimler yaşatmış oluruz. Ders 6: İnsanlar daha sonra anlatabilecekleri hikayeler toplamak için tatile çıkar. En ufak detayına kadar planlanmış Odesa turları ilklerin şehri İzmir’e yakışacaktır.