Öncüler Pedala Kuvvet

Sık sık belirttiğimiz gibi İzmir bir şehirden daha fazlası: Aslında İzmir bir düşünce tarzı… Tarih boyunca bu coğrafya, öncü zihniyetli insanları bir mıknatıs gibi çekmiş. Daha da ötesi, İzmir kültürü ile yoğrulanlar, şehri terk etseler bile zihniyetlerini değiştirmemişler. Bu yüzden İstanbul’un krem tabakası çok sayıda İzmirli barındırıyor. Diasporamızla arayı açmamalı, öncü zihniyetlerinden faydalanmalıyız. Öte yandan İzmir’de yaşayanların da sürekli yapılmamışlara imza atmaları gerek. Böylece arzuladığımız İzmir algısını yaratabiliriz. Belki de İzmir olarak hedefimiz her ay bir ilke imza atmak olmalı. Pahalı, çılgın projelere gerek yok. Örneğin, 10 Kasım’da Cumhuriyet Meydanı’nda yaratılan Atatürk portresi günlerce konuşuldu, takdir edildi, hatta biraz öykünüldü. Her İzmirlinin, kendisine ‘Acaba, mesleğimde yapılmamış neyi yapabilirim?’ diye sorması ve dünyada olup biteni araştırması yeterli. Bu bağlamda Bornova Belediyesi’nin çok ucuza yapabileceği bir fikirden bahsedelim.

İzmir, deniz ve dağlar arasına sıkışmış, engebeli bir şehir. Öte yandan Bornova büyük bir ovaya kurulmuş, parkı bol, yerleşimi genelde yaygın, bulvarları geniş bir ilçe. Aynı zamanda Türkiye’nin en büyük üniversitelerinden biri olan Ege Üniversitesi’ne ev sahipliği yapıyor. Yani eğitim seviyesi, özellikle de öğrenci nüfusu oldukça yüksek. Peki böyle bir ilçe Türkiye’de hangi ilki gerçekleştirebilir? Bu sorunun cevabı, Chicago şehrinin şu anda geçirdiği değişimde saklı…

2011 yılında Chicago Belediye Başkanı seçilen Rahm Emanuel, şehir içinde, bisiklete adanmış 160 km.’lik yol vaat etmiş. Bunun için öyle büyük bir ödenek te ayırmamış. Tek yaptığı, mevcut yollardan bir şerit alıp, çift yönlü bisiklet trafiğine tahsis etmek. Yani yeni yol inşa etmemiş. Yapılan yeni düzenleme o kadar başarılı olmuş ki New York, Seattle, Washington ve Portland şehirleri, Chicago’yu incelemek üzere uzman yollamış. Şehrin merkezi dahil her yere uzanan bisiklet yolu ağı, kısa zamanda trafiği %22 azalttığı gibi, gürültü ve hava kirliliğini de olumlu yönde etkilemiş. Hatta bazı kaynaklara göre bisikletle erişilebilen sokaklardaki dükkanların işleri açılmış. ‘İyi de 160 km. yolun yapımı yıllar alır. Kim öle, kim kala…’ diye düşünebilirsiniz. O durumda 8 km.’lik bir bisiklet şeridinin kazma vurulduktan tam 24 saat sonra tamamlandığını aklınızda tutmanızda fayda var… Eğer Chicago’nun 160 km.’lik bisiklete tahsis ettiği yol kulağınıza çok geliyorsa, nüfusu İzmir kadar olan Montreal’de 502 km. bisiklet yolu olduğunu ve bunun 248 km.’lik bölümünün tamamen bisiklete tahsis edilmiş olduğunu da aklımızda tutalım.

Şimdi Bornova’ya geri dönelim… Coğrafi ve beşeri şartlar, Bornova’ya çok güzel bir imkan tanıyor: Türkiye’nin tamamı bisikletle erişilebilen ilk ilçesi olmak. Hali hazırda geniş bulvarlarından sadece bir şerit alıp bisiklete tahsis ederek Bornova bu işi çok ucuza ve çok hızlı halledebilir. İlk aşamada, ilçe sınırları içindeki metro istasyonlarını, üniversite kampüslerini ve ilçe merkezini bisiklet yoluyla birleştirilebilir. Böylece Bornova Belediyesi, sadece Türkiye’de bir ilke imza atmış olmaz: Bornova’yı daha yaşanır bir yer haline getirir. Gürültü ve hava kirliliği azaltır. Trafikte azalma olur. Semt içinde hayatın akış hızı yavaşlar ama nüfus sirkülasyonu artar. Daha önce göz önünde olmayan sokakların ve dükkanların değeri artar. Ayrıca Bornovalılar, bisiklet kullanarak günlük egzersizlerini yapmış olurlar, daha zinde kalırlar.

Neden Bornova sorusunun bir yanıtı daha var: Acaba kaç İzmirli Bisan’ın, tam 50 yıl önce İzmir’de yerli imkanlarla bisiklet üretmek üzere kurulmuş Türkiye’nin ilk bisiklet fabrikası olduğunu biliyor? Belki böylesine güzel ve uygulanabilir bir projeye, Türkiye’nin ikonik markalarından biri olan Bisan destek verebilir. Öncülerin şehri İzmir, bir taşla çok kuş vurur; Hem şehir, hem halk, hem de ilklere imza atmış İzmirli bir marka kazanır. Bu fikri beğendiyseniz, çevrenize yayması bedava! Aynı bisiklete binmek gibi.